Od roku 1953 zaczęta się tworzyć sieć biblioteczna.
Najpierw powstał Oddział Dziecięcy przy ul. Chrobrego. Dwa lata
później Filia nr 1 na
Osiedlu Grunwaldzkim. W latach sześćdziesiątych nastąpiło
przeniesienie siedziby biblioteki do nowego lokalu przy ul. Mieszka I 16, a do
starej siedziby przeniósł się Oddział Dziecięcy. Największy
wzrost liczby placówek
bibliotecznych w mieście notuje się w latach siedemdziesiątych
( w kolejności: Filia nr 2 na Osiedlu Tysiąclecia, Filia nr 3 (społeczno-polityczna),
Filia nr 4 przy ZPO "Polanex", Filia nr 5 przy WZO "Polania",
Filia nr 6 (muzyczna). Filia nr 7 (Osiedle Skiereszewo) i Filia nr 8 (Osiedle
Dalki). W latach osiemdziesiątych nową siedzibę otrzymała
Filia nr 2 na Osiedlu Tysiąclecia, oraz powstały placówki
biblioteczne na nowych osiedlach: Filia nr 9 na Osiedlu Winiary i Filia nr 10
na Osiedlu Ustronie. Od roku 1990 zaczyna maleć ilość placówek
bibliotecznych. Najpierw ulegają likwidacji: Filia nr 10 i nr 5, w 1995
Filia nr 4 przy zakładach "Polanex, w następnych latach Filie
nr 7, 8 i 3. Obecnie sieć biblioteczną BPMG tworzą: Biblioteka
Główna z Wypożyczalnią dla Dzieci, trzy filie oraz dwa punkty
biblioteczne.
Księgozbiór
Biblioteka Publiczna rozpoczęła swoją działalność
w roku 1945 od skromnego zbioru 3258 tomów. Były to głównie książki
uratowane przed zniszczeniem w czasie wojny przez mieszkańców miasta, a
następnie przekazane bibliotece. Zgromadzony księgozbiór nie
odpowiadał pod względem treści różnym wymogom czytelników.
Przez następne dziesięciolecia księgozbiór biblioteki rósł
powoli i systematycznie, mimo różnych kłopotów związanych z
wielkością środków finansowych lub z brakiem odpowiedniej ilości
tomów i tytułów na rynku księgarskim i wydawniczym. Ostatnie kilka
lat to okres bardzo dużego wzrostu ilości i jakości księgozbioru,
dzięki znacznym środkom przeznaczanym na zakup nowości
wydawniczych. Poza książkami, od lat siedemdziesiątych ubiegłego
wieku, BPMG zaczęła gromadzić zbiory nieksiążkowe.
Początkowo były to płyty analogowe z muzyką, oraz taśmy
magnetofonowe z tzw. książkami mówionymi. Kontynuując ten
kierunek, od kilku lat biblioteka włącza do swoich zbiorów
nowoczesne formy książki jakimi są audiobooki. Są to w
przeważającej większości powieści obyczajowe,
kryminalne i sensacyjne, bajki i powieści dla dzieci i młodzieży
oraz lektury szkolne czytane przez znanych aktorów i lektorów.
Od początku istnienia obok czasopism regionalnych BPMG oferowała
czytelnikom wiele tytułów gazet ogólnopolskich oraz czasopism
literackich, kulturalnych udostępnianych w czytelniach wszystkich swoich
placówek. Liczba tytułów zmieniała się w zależności
od środków przeznaczanych na ich zakup oraz od oferty na rynku prasowym,
ale zawsze biblioteka oferowała swoim czytelnikom zestaw najnowszych,
najważniejszych, najpopularniejszych. Dalej w zbiorach przechowywane są
roczniki takich ważnych dla polskiej kultury czasopism jak: „Dialog”,
„Literatura na Świecie”, „Twórczość”.
Obowiązkiem BPMG jako biblioteki miejskiej jest gromadzenie
wydawnictw związanych z Gnieznem i okolicami. Książnica gnieźnieńska
dąży do tego, aby w jej zbiorach znajdowały się wszystkie
dostępne pozycje dotyczące miasta, monografie historyczne,
przewodniki, biografie ludzi związanych z naszym regionem. Do regionaliów
należą też czasopisma lokalne zbierane w czytelni Biblioteki Głównej
od 1959 roku. Można tu wymienić takie tytuły jak: „Ziemia
Gnieźnieńska”, „Przemiany Ziemi Gnieźnieńskiej”, „Głos
Załogi”.
Istotnym uzupełnieniem regionalnych zbiorów BPMG są
Dokumenty Życia Społecznego gromadzone od 1974 roku. Dokumenty te to
głównie druki ulotne, afisze, plakaty, zaproszenia, foldery, katalogi,
plany, mapy i sprawozdania. Mogą to być materiały rękopiśmienne,
maszynopisy, fotografie, mikrofilmy, taśmy czy płyty. DŻS-y
dostarczają informacji o aktualnych wydarzeniach z różnych dziedzin
życia, o istnieniu i działalności instytucji i organizacji
takich jak partie polityczne czy stowarzyszenia. Informują o sposobie i
poziomie życia ludności i jej zainteresowaniach. Aby
rozpropagować zbiory regionalne i uchronić je od zniszczenia,
Biblioteka Publiczna rozpoczęła akcję ich digitalizacji, czyli
utrwalania ich w postaci cyfrowej. Dotyczy to zwłaszcza najcenniejszch i
unikatowych egzemplarzy książek i dokumentów życia społcznego,
oraz czasopism.
Komputeryzacja
Tradycyjne opracowywanie zbiorów w Bibliotece Publicznej Miasta
Gniezna ustąpiło nowoczesności 19 stycznia 2004 roku. W tym
dniu wprowadzono system komputerowy, który uprościł i przyśpieszył
wprowadzanie nowych nabytków, ułatwił wyszukiwanie pożądanych
pozycji oraz zautomatyzował obsługę czytelników. Wprowadzenie
całości księgozbioru Biblioteki Głównej do katalogu
elektronicznego umożliwiło komputerową obsługę udostępniania
książek. Uruchomienie pierwszej wypożyczalni elektronicznej
nastąpiło 02 kwietnia 2007 roku w bibliotece przy ul. Mieszka I 16.
Uruchamianie elektronicznych wypożyczalni w kolejnych placówkach BPMG
następowało po wprowadzeniu księgozbioru tychże placówek
do systemu, a poprzedzane było kapitalnym remontem oraz wyposażeniem
ich w nowoczesne meble biblioteczne dostosowane do pracy przy komputerze.
Obecnie każdy czytelnik BPMG posiada własne elektroniczne konto na
którym rejestrowane są wypożyczane książki. Czytelnicy
mają wgląd w osobiste konto przez internet. System komputerowy umożliwia
wyszukiwanie i zamawianie materiałów bibliotecznych poprzez katalog
umieszczony na stronie internetowej biblioteki.
Działalność
kulturalno-edukacyjna
BPMG w swoim 70-letnim istnieniu prowadziła dostosowaną do
potrzeb mieszkańców działalność kulturalno-oświatową.
Pierwsze formy tej działalności po wojnie to udział
bibliotekarzy w likwidowaniu analfabetyzmu oraz organizowanie wszelkiego
rodzaju wystaw. Następnie rozwinęły się także takie
formy, jak: spotkania autorskie, prelekcje, konkursy, przeglądy, nauka języków
obcych, odczyty itp.
Działalność wystawienniczą w znacznie szerszym
zakresie biblioteka rozpoczęła od roku 2001 i trwa ona do dzisiaj.
BPMG dysponuje salą wystawową i galerią w hallu budynku przy ul.
Staszica 12a. Bezpośredni nadzór nad tą działalnością
biblioteki przejął dyrektor. Polega on na tym, że dyrektor określa
charakter, zakres i cel wystaw. Osobiście każdą z nich
przygotowuje z dobranymi przez siebie współpracownikami, pomysłodawcami
i realizatorami. Pierwsze po 2000 roku wystawy miały charakter
historyczno-patriotyczny i skierowane były głównie do młodzieży
szkolnej. Później, wykorzystując hall, pojawiły się równolegle
wystawy fotograficzne i plastyczne.(wykaz w Kalendarium)
Spotkania autorskie były i są bardzo ważnym elementem
popularyzacji książki, czytelnictwa i biblioteki. W ciągu wielu
dziesięcioleci działalności Bibliotekę Publiczną
odwiedzili m. in. Melchior Wańkowicz, Karol Bunsch , Magdalena
Samozwaniec, Władysław Broniewski, Kazimiera Iłłakowiczówna,
Jarosław Iwaszkiewicz, Stanisława Fleszarowa-Muskat, Małgorzata
Musierowicz, Emilia Waśniowska, Joanna Olech, Grzegorz Kasdepke i in.
Bibliotekę gnieźnieńską odwiedzali także
pisarze regionalni i lokalni min. : Nikos Chadzinikolau, Lech Konopiński,
Jerzy Garliński, Jerzy Korczak oraz Krzysztof Kuczkowski, Tomasz Rzepa,
Jerzy Kałwak, Krzysztof Szymoniak, Anna Smoleńko, Dawid Jung, Julia
Pawlicka, Elżbieta Cwojdzińska, Agnieszka Gadzińska,
Oprócz spotkań z twórcami literatury do stałych form pracy
kulturalno-edukacyjnej należały prelekcje i wykłady. Spotkania
obejmowały tematykę z różnych dziedzin, z okazji różnorodnych
rocznic. Gośćmi biblioteki byli m.in.: Jerzy Waldorff, historyk prof.
Artur Kijas, krytyk teatralny Roman Szydłowski, prof. Kazimierz Żygulski,
ks. kan. Marian Aleksandrowicz, prof. Bogumiła Kaniewska, dr Kazimierz
Ilski, dr Robert Andrzejewski., prof. Mieczysław Inglot, prof. Anna
Grzegorczyk, prof. Piotr Śliwiński, dr Tomasz Mizerkiewicz i inni.
W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku roku Biblioteka
Publiczna Miasta Gniezna stała się miejscem spotkań miłośników
literatury, filozofii, teatru i muzyki. Działały w książnicy
organizacje takie jak: Młodzieżowy Klub Miłośników Książki
„Pro Libris”; Klub Dyskusji i Myśli Współczesnej „Argumenty”;
Studium Wiedzy Filozoficznej; Klub „Pro Musica”; Koło Przyjaciół
Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna. Od 1977 r. działała przy BPMG
Gnieźnieńska Grupa Literacka "Drzewo". Z inicjatywy członków
tej Grupy, biblioteka organizowała od 1978 r. ogólnopolskie plenery
literackie "Piastowskie Lato Poezji". W latach 1982-86 biblioteka była
organizatorem "Spotkań z kulturą robotniczą".
Kontynuując te tradycje w marcu 2010 roku rozpoczął działalność.
Klub Dyskusji o Książce. Członkami Klubu są osoby, które
mają pasję czytania, chęć poznawania literatury i
dzielenia się własnymi refleksjami na jej temat.
Do popularnych form pracy z książką i czytelnikiem należą
konkursy czytelnicze. Biblioteka w swojej działalności organizowała
wiele takich imprez lub brała udział w konkursach ogólnopolskich,
wojewódzkich i lokalnych takich jak :„Laureaci Nagrody Nobla”, „Książka
twoim przyjacielem”, „Tradycje rodzinne i wspominki”, „Gniezno moje
miasto”, „Gniezno i okolice kolebką naszego państwa” i „Czy
znasz literackich patronów gnieźnieńskich ulic”, „Jaka jesteś
Europo”, „Cudowny Świat Astrid Lindgren”, „Literackie potyczki
biblioteczne”, „Tajemnice Szlaku Piastowskiego.
Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna przez cały czas swojej działalności
przeprowadza lekcje biblioteczne. Ich zadaniem jest zapoznanie uczniów z
biblioteką, sposobami korzystania z jej zbiorów i zasadami wyszukiwania
informacji. Szczególne znaczenie mają lekcje wprowadzające uczniów
młodszych klas szkół podstawowych. Wyprawa klasy do biblioteki jest
znakomitą okazją do zainteresowania książką i
czytaniem.
Duży wpływ na rozwój czytelnictwa, na propagowanie książki
i biblioteki mają zajęcia kulturalno-edukacyjne skierowane do
czytelników najmłodszych. Są to zajęcia uzupełniające
pracę wypożyczalni i czytelni. W pracy z dziećmi w BPMG
wykorzystywano takie formy jak: wieczory bajek, przedstawienia dla dzieci w
wykonaniu aktorów teatru gnieźnieńskiego, wyświetlanie przeźroczy.
Działalność kulturalno-edukacyjna biblioteki jest
systematycznie weryfikowana, odchodzi od niektórych form, a podejmuje nowe.
Obecnie wśród licznych form pracy prowadzonych w bibliotece na szczególną
uwagę zasługuje blok imprez organizowany w czasie ferii letnich i
zimowych dla dzieci pozostających w mieście podczas wakacji, obfitujący
w bogaty program zajęć, zabaw i konkursów. Na szczególną uwagę
zasługują imprezy cykliczne skierowane do najmłodszych
czytelników. Celem ich jest przybliżenie dzieciom przez zabawę
świata książki. Należą do nich m.in.:Światowy
Dzień Pluszowego Misia, Dzień Kota, Basiowy Dzień Pasiastych,
Artystyczna Dolina Pojednania, Urodziny Kubusia Puchatka, Ogólnopolski Tydzień
Czytania.
